Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2013

Τα Δεκεμβριανά (μέρος πρώτο) - Ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στο Δεκέμβρη του 1944 με το φακό του Dmitri Kessel


Σημείωση: Ο σκοπός των δυο αναρτήσεων του «αφιερώματος στο Δεκέμβρη του 1944 με το φακό του Dmitri Kessel» είναι η παρουσίαση των φωτογραφικών ντοκουμέντων που παρέδωσε ο σημαντικός αυτός καλλιτέχνης στην ελληνική και παγκόσμια ιστορία, και δεν έχει το χαρακτήρα ιστορικού άρθρου.
Συνεπώς δεν υιοθετούμε απαραίτητα τις όποιες αναφορές, ρήσεις,  σχόλια και χαρακτηρισμούς  συνοδεύουν τις φωτογραφίες. Η ιστορική καταγραφή των γεγονότων του  Δεκέμβρη του ΄44 και γενικότερα της εποχής εκείνης, παρουσιάζεται σε αντίστοιχες αναρτήσεις του ιστολογίου μας που θα βρείτε στην θεματική ενότητα με τον τίτλο «Εθνική Αντίσταση». Επίσης κρίνουμε αναγκαίο ένα μικρό σχόλιο γενικότερα για το βιβλίο του Γρ. Φαράκου «Μαρτυρίες και στοχασμοί»  (το οποίο τυχαίνει να έχουμε διαβάσει) αποσπάσματα του οποίου συνοδεύουν τις φωτογραφίες. Ο Φαράκος ήταν για δεκαετίες κορυφαίο στέλεχος του ΚΚΕ, κατέχοντας υπεύθυνες θέσεις (μέχρι και Γενικός Γραμματέας). Συμμετείχε και διαδραμάτισε κορυφαίο ρόλο (για δεκαετίες) συνδιαμορφώνοντας τις αποφάσεις και την πολιτική του κόμματος. Με το να αυτοπαρουσιάζεται δήθεν ως  «ουδέτερος θεατής» και να  «περιγράφει» την ιστορία με τον τρόπο που το κάνει, δεν διαφυλάσσει την όποια υστεροφημία του. Αντίθετα, την προσβάλλει._ Οικοδόμος 
Ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στο Δεκέμβρη του 1944 με το φακό του Dmitri Kessel.

Γράφει ο Πέτρος Γαϊτάνος, το Νοέμβρη του 1994, στην εισαγωγή του Λευκώματος
"DMITRI KESSEL, ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ‘44", Εκδόσεις ΑΜΜΟΣ, 
Ο Dmitri Kessel γεννήθηκε στην Ουκρανία στις αρχές του αιώνα. Μετανάστευσε στην Αμερική το 1923 και εργάστηκε σαν φωτογράφος στο περιοδικό LIFE. Ταξίδεψε σ’ ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο και οι φωτογραφίες του –μολονότι προορίζονταν για ένα εφήμερο μέσο- άντεξαν στον χρόνο. Σήμερα ο Κέσελ θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους φωτορεπόρτερ στον κόσμο. Η δουλειά του, κλασική πια, έχει παρουσιαστεί σε πολλά βιβλία. Οι φωτογραφίες όμως που ο Ντμίτρ Κέσελ έβγαλε στην Ελλάδα του 1944 έμειναν περισσότερο ανέκδοτες και παρουσιάζονται σήμερα για πρώτη φορά.
Τον Αύγουστο του 1994, πενήντα χρόνια μετά, ένας άλλος μεγάλος φωτογράφος του αιώνα μας, ο Ντέηβιντ Ντάνκαν, έφερε στην Αθήνα αυτό το πολύτιμο υλικό και μας το έδωσε λέγοντας. «Ο Ντμίτρ Κέσελ ήταν εδώ, κάτω από την Ακρόπολη, στις 3 Δεκεμβρίου 1944. Τότε που πολλά όνειρα έγιναν εφιάλτες και ο ηρωισμός, η αγωνία και το πάθος μάτωσαν αυτή την όμορφη χώρα. Σας στέλνει, μέσα απ’ την καρδιά του, όσα θραύσματα μάζεψε από εκείνα τα γεγονότα. Τη δική του φωτογραφική μαρτυρία».

Οκτώβριος 1944. Βρετανικά στρατεύματα αποβιβάζονται στον Πειραιά.
 Μαζί τους και ο Ντμιτρ Κέσελ
Υποδοχή από πλήθος Αθηναίων.
 Οι άντρες αγκάλιαζαν και φιλούσαν τους αμήχανους Βρετανούς στρατιώτες
Η Πλατεία Συντάγματος τον Οκτώβρη του 1944
Ο Γιώργης Σιάντος μιλάει από το μπαλκόνι των γραφείων του ΚΚΕ
Στους δρόμους της Αθήνας μικροπωλητές πουλούσαν
στη μαύρη αγορά οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια τους
Στρατιώτες της Ορεινής Ταξιαρχίας φτάνουν από στην Αθήνα από την Ιταλία
Στις 18 του Οκτώβρη του 1944, στη μεγάλη συγκέντρωση στο Σύνταγμα, ο Γ. Παπανδρέου απαντώντας στον κόσμο που ζητούσε «λαοκρατία», είπε το γνωστό «πιστεύουμε και στη λαοκρατία».
 (Γρηγόρη Φαράκος: Μαρτυρίες και Στοχασμοί)
Γεώργιος Παπανδρέου
Την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου βρισκόμουν, στην Αθήνα στην Πλατεία Συντάγματος, μαζί με έναν Αμερικανό ρεπόρτερ, τον Κόνι Πούλος. Είχε ξεκινήσει μια μεγάλη διαδήλωση. Οι οπαδοί του ΕΑΜ διαμαρτύρονταν για τον αφοπλισμό των δυνάμεων του ΕΛΑΣ. Η αστυνομία είχε διαταχθεί να σταματήσει τη διαδήλωση και είχε σχηματίσει ένα κλοιό στο δρόμο. Την προηγούμενη μέρα η Κυβέρνηση είχε δώσει την άδεια της αλλά αργά τη νύχτα η άδεια ανακλήθηκε. Οι αξιωματούχοι του ΕΑΜ δήλωσαν πως ήταν αδύνατο να ματαιώσουν τη διαδήλωση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα και αποφάσισαν να προχωρήσουν

Ένα τεράστιο πλήθος γέμιζε το δρόμο μπροστά από τον αστυνομικό κλοιό. Ξαφνικά ακούστηκαν πυροβολισμοί κι ακολούθησε μια ριπή. Βρισκόμαστε με τον Κόνι έξω από τα Παλαιά Ανάκτορα, απέναντι από τον κλοιό της αστυνομίας. Όταν άρχισαν οι πυροβολισμοί εγκλωβιστήκαμε ανάμεσα στις πρώτες γραμμές των διαδηλωτών και τους αστυνομικούς. Καλυφτήκαμε πίσω από το τοιχαλάκι του δρόμου που οδηγεί στα ανάκτορα.

Με τους πρώτους πυροβολισμούς οι διαδηλωτές έπεσαν κάτω.

«Πυροβολούν άοπλους», είπε ο Κόνι. «Ναι» , του απάντησα, «κοίτα αυτόν αριστερά».

Σχεδόν 15 πόδια μακριά μας, ένας άνδρας με πρόσωπο γεμάτο αίματα προσπαθούσε να σηκωθεί από το έδαφος. Κρατούσε το στομάχι του κι αίματα ανάβλυζαν μέσα απ’ τα δάκτυλά του. Οι σποραδικοί πυροβολισμοί σταμάτησαν μερικά δευτερόλεπτα. Οι διαδηλωτές σηκώθηκαν και άρχισαν να διαλύονται. Μερικά σώματα έμεναν ακίνητα στο δρόμο. Κάποιος ζητούσε βοήθεια. Όσοι τραυματίες μπορούσαν να περπατήσουν υποβαστάζονταν από τους συντρόφους τους. Μετά από μια μικρή διακοπή η αστυνομία πυροβόλησε ξανά. Όταν φάνηκε πως οι πυροβολισμοί σταματούν οριστικά, μερικοί διαδηλωτές εμφανίστηκαν στην Πλατεία Συντάγματος για να μαζέψουν τους νεκρούς και τους βαριά τραυματισμένους. Η αστυνομία πυροβόλησε και τους απώθησε.

Συνολικά η αστυνομία σκότωσε 23 και τραυμάτισε 140, ανάμεσα τους και πολλές γυναίκες. Αυτό, όμως, δε σταμάτησε τους διαδηλωτές που άρχισαν να κατευθύνονται προς τον αστυνομικό σταθμό απ’ όπου αναχαιτίστηκαν με νέα πυρά.

Την ίδια στιγμή τα βρετανικά τεθωρακισμένα που είχαν σταθμεύσει κατά μήκος της Πανεπιστημίου κινήθηκαν και εμφανίστηκαν στο δρόμο οι άντρες της βρετανικής στρατιωτικής αστυνομίας. Οι διαδηλωτές τους υποδέχτηκαν με ανακούφιση κι έτρεξαν στην Πλατεία Συντάγματος να τους αγκαλιάσουν και να τους φιλήσουν.

Ένας Βρετανός αξιωματικός φώναξε στο διευθυντή της αστυνομίας Άγγελο Έβερτ που στεκόταν στον εξώστην του αστυνομικού αρχηγείου.

«Σταματήστε αμέσως να πυροβολείτε».


Ο Έβερτ απάντησε με αθωότητα «Ποιος πυροβολεί;»

(Dmitri Kessel)

Είχε ξεκινήσει μια μεγάλη διαδήλωση
Οι οπαδοί του ΕΑΜ διαμαρτύρονταν για τον αφοπλισμό των δυνάμεων του ΕΛΑΣ
Η αστυνομία είχε διαταχθεί να σταματήσει τη διαδήλωση
Ένα τεράστιο πλήθος γέμιζε το δρόμο μπροστά από τον αστυνομικό κλοιό
Ξαφνικά ακούστηκαν πυροβολισμοί και ακολούθησε μια ριπή
Η επίθεση στη διαδήλωση της Κυριακής της 3ης του Δεκέμβρη, έγινε με εντολή της κυβέρνησης του Παπανδρέου και του αρχηγού της Ελληνικής αστυνομίας, Άγγελου Έβερτ.

54 νεκροί και 70 τραυματίες τα θύματα της.

 (Σπύρος Λιναρδάτος: Πολιτική και Πολιτικοί)
          
Πυροβολούν άοπλους!
Μερικά σώματα έμειναν ακίνητα στο δρόμο
Συνολικά οι αστυνομία σκότωσε 23 και τραυμάτισε 140.
Ανάμεσα τους και πολλές γυναίκες
Την ίδια στιγμή τα βρετανικά τεθωρακισμένα κινήθηκαν
Εμφανίστηκαν οι άνδρες της βρετανικής στρατιωτικής αστυνομίας
Κάποιοι ζητούσαν βοήθεια

Οι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν ξανά. Αυτή τη φορά κρατούσαν μια πελώρια αμερικάνικη σημεία και κατέβαιναν αργά το δρόμο φωνάζοντας ρυθμικά: «Ρούζσβελτ, Ρούζσβλτ». Δεν επιχείρησαν να επιτεθούν στον αστυνομικό σταθμό. Μετά από λίγο οι δρόμοι έμειναν έρημοι. Μερικοί άνδρες και γυναίκες άφηναν πρόχειρους ξύλινους σταυρούς στα σημεία που είχε χυθεί το αίμα των θυμάτων. Άλλες γυναίκες μάζευαν το αίμα σε χαρτοσακούλες και παλιές κονσέρβες.
Την επόμενη μέρα στην κηδεία των 23 θυμάτων καταλάβαμε γιατί.
Η νεκρώσιμη ακολουθία έγινε στη Μητρόπολη κι ένα μεγάλο πλήθος προσευχόταν στη μικρή πλατεία. Από κει η νεκρική πομπή κατευθύνθηκε στο Σύνταγμα.  Τα φέρετρα παρατάχθηκαν σε μια γραμμή, εκεί όπου τα θύματα των πυροβολισμών της Κυριακής είχαν πέσει. Όλοι γονάτισαν σε σιωπηλή προσευχή. Μερικοί κρατούσαν πανώ γραμμένα με το αίμα των θανάτων.  Ένα που βρισκόταν στην κορυφή της πομπής, έγραφε: «όταν ο λαός είναι αντιμέτωπος με τον κίνδυνο της τυραννίας πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στις αλυσίδες και τα όπλα». Ήταν πιτσιλισμένο με αίμα.
(Dmitri Kessel)
Μερικοί άντρες άφηναν πρόχειρους ξύλινους σταυρούς
στα σημεία που είχε χυθεί το αίμα των θυμάτων
Θάβαμε τους νεκρούς μας συχνά τα τελευταία τέσσερα χρόνια … πολύ συχνά
Στους δρόμους χιλιάδες Αθηναίοι περίμεναν την πομπή να περάσει
Ήταν πιτσιλισμένο με αίμα

2 σχόλια:

Giannis Pit. είπε...

Συγκλονιστικό ντοκουμέντο πραγματικά αποτελεί ιστορία......!!!! δεν το είχα ξαναδεί και αποτελεί μεγάλη προσφορά σε όλους μας η ανάρτησή σου Οικοδόμε....!

Katerina είπε...

Νομίζω ότι και οι Βρετανοί στρατιώτες πυροβολούσαν κατά της διαδήλωσης.. κάπως περίεργα τα περιγράφει ο κος Κessel... Υπάρχει φωτογραφικό υλικό με Βρετανούς στρατιώτες να ρίχνουν πυρ ομαδόν κατά της διαδήλωσης από την ακρόπολη.. Άλλωστε σε μια από τις φωτογραφίες και εδώ φαίνονται άνδρες της Βρετανικής αστυνομίας πίσω από την αγαλμάτινη στήλη του Ερυθρού Σταυρού να είναι με το δάχτυλο στην σκανδάλη...